Chứng tăng sắc tố da (Hyperpigmentation)

Nhiều nghiên cứu cho thấy tương quan giữa sử dụng kem chống nắng và điều trị nám da, kết quả là giảm thiếu sắc tố sản sinh trên da. Trong khi đó, tuyệt đối chống chỉ định với tắm nắng. Bởi lẽ, một vài phút tắm nắng có thể phá hủy toàn bộ công sức trị nám trong vài tháng.

Để phòng ngừa những tổn thương đáng tiếc xảy ra, đặc biệt là những trường hợp da mụn dễ để lại sẹo được cảnh báo tránh xa chà xát hoặc gây kích ứng cho da. Đồng thời, hạn chế sử dụng mỹ phẩm trên mặt, đặc biệt là các sản phẩm có mùi hương; thay vào đó lựa chọn các sản phẩm không gây kích ứng, góp phần cải thiện tông màu da. 

Có nhiều chất làm trắng da được đưa vào nhiều sản phẩm trị nám nhưng kém hiệu quả. Trong số đó, hợp chất phenolic khá là nguy hiểm vì có thể gây kích ứng da đáng kể, dẫn đến viêm da và khô miệng. Khi thử nghiệm kết hợp giữa 4-hydroxianisol (2%) và tretinoin (0,01%) và n-acetyl-4-S-cysteaminylphenol có trong 4% chất làm mềm da, thoa 2 lần mỗi ngày trong vòng 6 tháng cho hiệu quả làm sáng da rõ rệt. Ngoài ra, vitamin C nếu được sử dụng một cách khoa học khi điều trị các trường hợp nám nhẹ kết hợp với vitamin E cũng giúp tiêu diệt sắc tố làm sạm da.

Một thực nghiệm khác cho thấy 14 trong số 16 bệnh nhân khi trị nám bằng cách sử dụng công thức gồm tretinoin (0.1%), hydroquinone (5%) và dexamethasone (0,1%). Dung môi là thuốc mỡ hydrophilic hoặc dung dịch có chứa ethanol và propylen glycol. Các đối tượng trong nghiên cứu này là những người trẻ tuổi, trưởng thành và phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai. Công thức này được sử dụng 1 lần mỗi ngày và sau từ 5-7 tuần cho kết quả da sáng dần và không có tác dụng phụ.

Tính hữu dụng của các thành phần điều trị nám phụ thuộc vào cấu tạo và ánh sáng dưới đèn wood. Kết quả thể hiện ở phản ứng của lớp biểu bì của da nám với các công thức có chứa 2% hydroquinone và 0,05% axit retinoic khi sử dụng vào mỗi buổi tối. Loại nám hỗn hợp với sự lắng đọng và tích tụ lâu ngày của melanin có thể sẽ không hiệu quả khi điều trị bằng liệu pháp này. Với nồng độ hydroquinone 2-5% cũng chỉ có hiệu quả đối với một số trường hợp và thậm chí cho kết quả sau nhiều tháng sử dụng.

Một công thức khác cũng được ứng dụng trong điều trị nám gồm 4% hydroquinone, 0,05% tretinoin và 1% hydrocortisone acetate, thoa 2 lần mỗi ngày cho đến tình trạng nám thuyên giảm, nhưng không bao giờ sử dụng hơn 8-10 tuần. Ngoài ra, bạn nên tìm mua các loại kem đặc trị nám chứa 0,05% tretinoin, 2% hydroquinone và 0,1% bethamethasone.

Thành phần Hydroquinone được FDA Hoa Kỳ xếp hạng C khi sử dụng cho phụ nữ mang thai vì các nghiên cứu được tiến hành chưa bao giờ xác định được liệu hydroquinone có gây hại cho thai nhi hay không nếu được sử dụng như thuốc bôi tại chỗ. Còn Tretinoin chỉ được FDA Hoa Kỳ xếp hạng C và D vì có một số báo cáo về dị dạng thai nhi khi người mẹ sử dụng Tretinoin trong thai kỳ. Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là kết luận cuối cùng.Những tổn thương da không mong muộn chính là một tác dụng phụ tiềm ẩn khi áp dụng các phương pháp điều trị kể trên. Tuy nhiên, các nguy cơ này có thể được giảm thiểu nếu tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ và thường xuyên đến các trung tâm da liễu để kiểm tra. Các tác dụng phụ khác có thể xảy ra như viêm da và tăng sắc tố. Hơn nữa, việc sử dụng lâu dài và quá mức Hydroquinone có nồng độ cao hơn 3% có thể dẫn đến bệnh viêm màng não hoặc viêm da xanh đen. Axit Azelaic đã được chứng minh điều trị nám da hiệu quả khi sử dụng 2 lần mỗi ngày. Nhiều nghiên cứu khác nhau đã cho kết quả tuyệt vời, khoảng 63-80% trường hợp bị nám thượng bì hoặc nám hỗn hợp đạt được kết quả mong muốn sau 6 tháng điều trị. Nám cũng có thể bị tiêu diệt nhờ axit azelaic sau vài tháng, hiện nay nhiều nhà khoa học đang nghiên cứu kết hợp axit azelaic với các loại thuốc khác để cho kết quả trị nám tận gốc và triệt để.

Lột da bằng hóa chất được sử dụng riêng lẻ khi điều trị nám da; đôi khi làm tình trạng tăng sắc tố trở nên tệ đi. Một phương pháp điều trị mặt nạ hóa học kết hợp giữa 35% acid trichloracetic, 4% kem hydroquinone acetate và 0,05% kem tretinoin sẽ đánh bay mảng nám thượng bì và hỗn hợp cực kì hiệu quả. Phản ứng của mảng nám da với mặt nạ hóa học thường không thể lường trước được và thậm chí trầm trọng hơn do hậu quả của viêm sau tăng sắc tố. Nói chung, không nên sử dụng hóa chất để tẩy da chết đối với làn da sẫm màu.

Nám còn được xử lý bằng nhiều loại tia laser đã được thử, nhưng không mang lại thành công đáng kể. Sử dụng tia laser 510 nm không những không có kết quả mà còn làm tăng sắc tố nhiều hơn. Tia laser ruby Q-switched cho kết quả tốt ban đầu, nhưng nám sẽ nhanh chóng tái phát khi ngừng điều trị. Laser copper vapor và argon cũng không thể trị nám triệt để. Đặc biệt, sử dụng tia laser trong thời gian mang thai cũng chưa được nghiên cứu có an toàn cho thai nhi hay không.

Tóm lại, điều trị nám sẽ an toàn hơn với các liệu pháp trị nám tự nhiên. Bởi lẽ, sau khi sinh tình trạng nám da chắc chắn sẽ được cải thiện và mờ dần theo thời gian.

Nguồn tham khảo: Rối loạn sắc tố da có chữa được không? - Blog Điều Trị Da